Osmanlıda Ahi Sistemi Ahilere göre sanat üstattan öğrenilir. Bir ahi yamaklık, çıraklık, kalfalık, ustalık, yiğitbaşılık, ahi babalık ve kethüdalık safhalarından geçmelidir. Gündüz dükkânında, tezgâhında olmalı, akşamları mutlaka sohbetlere katılmalıdır. Ahilerin idare heyeti, azalar arasından seçilir. Kendilerine kadı tarafından resmi vesika, icazet verilip, icraatları ve neticeleri büyük meclise bildirilir. Birlik idare heyeti her ay, üç gün toplanır "orta sandığı" üzerine konuşur, kararlar alınır. Ahiler mensuplarını takdir etmesini bilir ancak cezalandırmaktan da kaçınmazlar.
Ahi zina yapmaz, gıybete bulaşmaz. Yalandan, dolandan, kibirden, iftiradan, hasetten kaçar. İçi dışı birdir, affetmeyi bilir, namahreme bakmaz. Merhametsiz olamaz, lâf taşıyamaz, kin tutamaz. Sözünde durur, hıyanet etmez, emaneti kollar. İnsanların ayıbını örter, cömert olur ve kul hakkından çok korkar. Bunlara uymayanlar ahilikten çıkarılırlar. Ahiler estetik kaygılar taşır, bed seslileri sokak satıcısı bile yapmazlar.
Yine fütüvvet namelere göre;
Ahinin sanatı olmalı ve helâlinden kazanmalıdır. Âlimlere hürmet etmeli, fukarayı kollamalıdır. Temiz giyinmeli ve temiz tıynetlilerle bulunmalıdır. Bir ahi asla namazını kazaya bırakmamalı, nefsine hakim olmalı, dünyaya düşkün olanlarla düşüp kalkmamalıdır. Bu hasletler zamanla cemiyete mal olur. İşte Osmanlılar bu yüzden 6 asır ayakta kalırlar. Osmanlının düşmanları Ahilerden hiç hoşlanmazlardı.
Kim Kimin Piri?
Dedelerimiz her meslek ve zenaati piriyle anarlar. Mesela Nuh Aleyhisselam marangozların ve gemicilerin, Hazret-i Musa çobanların, Hazret-i Zülkifl ekmekçilerin, Hazret-i Lut tarihçilerin, Hazret-i İbrahim mücahidlerin, Hazret-i Şit hallaçların, Hazret-i Salih devecilerin, Hazreti İdris terzilerin, Hazret-i Yunus balıkçıların, Hazret-i İlyas çulhacıların, Hazreti İsa seyyahların, Selman-ı Pak berberlerin, Halid bin Velid silahşörlerin, İmam-ı Şafii subaşıların, Hacı Bektaş-ı Veli Asesbaşıların piridir. Osmanlı'da meslek erbabı pirlerine layık olmaya bakar.
Narh Nasıl Konur?
Sadrıâzam Melek Ahmed Paşa bir ramazan günü İstanbul Efendisini (kadı) ve muhtesip ağayı (belediye başkanı) yanına katıp Unkapanı'na gelir. Bütün Karadeniz reislerini, habbezanları, uncuları nakliyecileri toplar, Varna Köstence, Kili ve Akkirman'da buğdayın kaça alınıp, kaça satıldığını tetkik buyururlar. Badehu 300 dirhem has ekmeğin kaç akçeye mal olacağını hesaplar ve narh koyarlar. (Evliya Çelebi'den) 1665 yılında İstanbul'da bulunan Monsenyör Thevehot, "Türkiye'de her şey bol ve ucuzdur" der, "yeşil meyve ve sebzeler bizdeki gibi mücevher pahasına satılmaz. Satıcıların terazileri her gün kontrol edilir, hileli ve pahalı satanlar derhal cezalandırılırlar. Satıcılar rezil olmamak için fazla fazla tartarlar. İstanbul'da çocuğu bile pazara yollayabilirsiniz. Bu pazarda ve pazarlarda saf ve şaşkınlar bile aldanmaz."
AHİLİK NASİHATI ( Ustanın Çırağına Nasihati ) • Harama bakma. • Haram yeme. • Haram içme. • Doğru , sabırlı , dayanıklı ol. • Yalan söyleme. • Büyüklerden önce söze başlama. • Kimseyi kandırma. • Kanaatkar ol. • Dünya malına tamah etme. • Yanlış ölçme , eksik tartma. • Kuvvetli ve üstün durumda iken affetmesini , hiddetli iken yumuşak davranmasını bil. • Kendin muhtaç iken bile başkalarına verecek kadar cömert ol.
Kaynak: Osmanlıda ahilik sistemi
Osmanli ve Turk mutfagi | Has ascibasi | Ahmet OZDEMIR
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder